On the last day of February 1221, the city of Antwerp received a charter giving it a number of privileges. The city could raise its own taxes, define its own rules and laws and enforce those laws, assisted by a representative of the central authorities. This charter acknowledged the growing importance of a settlement that had begun to play a role in interregional and even international trade.
The river Scheldt was the main route to transport goods on, although the river itself was quite different from today: it was not yet directly connected to the North Sea, but was a river that joined the massive delta of Rhine and Meuse in the North. It would take another two centuries before massive storms would create a smoother connection to the rest of the world. In the meantime, the city slowly, but steadily prepared to take over the central role of Bruges near the end of the 15th century.
This anniversary cannot go by unnoticed, so my friends and colleagues at Antwerpen à la Carte developed both a cycling tour and a walking tour to celebrate the event. Unfortunately, due to corona, you’ll have to wait unti we get a green light to really head off.
For a long time it was believed that the site on which Antwerp was developed, was created by Norman invasions. Nowadays we not only wonder if those Normans were as bloodthirsty as history books tell us, we also wonder in how far medieval documents can be trusted.
In a city like Antwerp, historical artifacts are discovered wherever one starts digging. In the past this ‘garbage’ was either thrown away as quick as possible, or sold to antique dealers or local amateurs-collectors. Luckily this has changed: today everything is meticulously researched by a team of cityarcheologists.
The findings of the excavations in and around the castle zone (beneath the Steen and surroundings) have been summarized by Tim Bellens, one of the team of archeologists, in a very readable publication. “Antwerpen. Een archeologische kijk op het ontstaan van de stad”, published by Pandora Publishers.
One of the most important conclusion of this research is that it is very likely that the site from which the city developed, has once been a permanent Roman fortification. Which means that the history of the settlement Antwerp dates back, much further than the famous 836 when the Normans paid us a visit.
Vanaf december 2018 biedt Zanzibar een heel nieuwe wandeling aan, die je van de hemelse sferen van de Carolus Borromeüskerk in geen tijd naar de donkere hellekrochten van de ruien brengt.
De wandeling begint met een verkenning van de prachtige jezuïetenkerk, met o.a. een bezoek aan de zeer barokke Houtappelkapel. De crypte van de kerk wordt daarna bezocht en dan gaat het naar de sacristie van waaruit je naar de kelder van de kerk kan gaan, en die kelder heeft al een eeuwenlang een doorgang naar de ruien, het oude grachtenstelsel van de stad.
Ooit stond daar een deur, maar waar die deur toe diende blijft nog steeds een raadsel. De sterkste verhalen doen de ronde, maar geen van alle doorstaan een kritische bevraging, ook niet het verhaal dat langs daar de paters de meisjes in het Schipperskwartier gingen ‘missioneren’. Toen de ruien meer en meer overwelfd werden, en er meer en meer stank opsteeg, is op een bepaald moment beslist de deur weg te halen en de deuropening dicht te metselen.
Vandaag wordt al het afvalwater, zowel van huishoudelijk gebruik als regenwater, opgevangen in een buizensysteem. De geuroverlast in de ruien is daardoor zeer beperkt en daarom is de idee ontstaan opnieuw een deur te plaatsen en daarlangs bezoekers toe te staan, onder begeleiding van een gids, een stuk van Antwerpens ondergrond te bezoeken. Net als de standaard ruienwandelingen, eindigt ook deze toer in het stadsmagazijn aan de Keistraat.
Meer praktische informatie vind je op de website van het Ruihuis.
De meeste toeristen bezoeken enkel het historische stadscentrum. Ik wil natuurlijk niet zeggen dat dat historische centrum niet de moeite is, verre van, maar op die manier missen ze wel een boel interessante plaatsen, zoals bijvoorbeeld het Middelheimpark, ten zuiden van de stad. In de onmiddellijke omgeving van het park is er veel parkeergelegenheid en lijnen 21 en 32 stoppen vlakbij aan het Middelheimziekenhuis.
In de zestiende eeuw begonnen rijke Antwerpse handelslieden zomerresidenties te bouwen in de omgeving rond de overdrukken stad. De velden en weiden veranderden snel in tuinen en parken. Toen de stadsontwikkeling in de 19de eeuw opnieuw explodeerde, slaagde het stadsbestuur erin in het zuiden van de stad een groot terrein aan te kopen en het te vrijwaren voor de bouwwoede die overal elders in de stad zijn gangen ging. Op die manier creëerden ze een prachtige omgeving waarin de stadsmensen rust en natuur konden en kunnen vinden.
Tony Craigg – Envelope
In 1950 besloot burgemeester Lode Craeybeckx een tentoonstelling van moderne beeldhouwkunst te organiseren. Men koos als locatie voor het evenement het Middelheimpark. Een van de kunstenaars die aan de eerste openlucht tentoonstelling had deelgenomen was Ossip Zadkine, en hij fluisterde de burgemeester in dat het een goed idee zou zijn het project nog eens te organiseren, bijvoorbeeld elke twee jaar, zoals in Venetië, maar dan op de oneven jaren. 20 van die biënnales hebben plaats gevonden, de laatste in 1989. Van dan af stond alles in Antwerpen in het teken van 1993, want in dat jaar was de stad culturele hoofdstad van Europa, en natuurlijk nam ook het openluchtmuseum deel aan het evenement. Sinds dan is men overgeschakeld op thematische tentoonstelling in het park, praktisch elk jaar.
In het kader van Rubens Inspires in 2018 vond de succesrijke tentoonstelling Experience Traps plaats.
In tussentijd was de permanente verzameling beeldhouwwerken uitgegroeid tot meer dan 60 kunstwerken die verspreid staan over zowat 30 ha prachtig park- en tuingebied. De beeldhouwwerken situeren zich alle in de periode tussen Rodin en vandaag.
Het park en het museum kan je gratis bezoeken, elke dag behalve maandag. De openingstijden verschillen nogal naargelang de periode in het jaar. Controleer daarvoor best eerst even de website.
Het is je ongetwijfeld opgevallen dat ik me heel rustig heb gehouden op dit forum. Dat heeft allemaal te maken met een project dat ik samen met 5 vrienden heb opgestart: Antwerpen à la Carte. Aarzel niet om onze website te bezoeken als je een wandeling wil reserveren voor een groep. Daarnaast heb ik ook met succes een opleiding tot stadsgids Mechelen gevolgd.
Stilaan wordt het weer wat kalmer en kan ik probeer de draad weer op te pakken en ervoor te zorgen dat je minstens om de veertien dagen iets nieuws te lezen krijgt. Begin oktober komt er alvast een nieuw bericht en vermits ik nu natuurlijk ook een beetje van Mechelen houd, kan je ook over die stad af en toe een topic verwachten.
Het oudste gebouw in de stad is het Steen, het enige overblijfsel, samen met een stukje muur, van de oude stadskern op de Werf. Veel Sinjoren herinneren zich nog levendig dat in het Steen het Nationaal Scheepvaartmuseum gevestigd was, maar voordien heeft het gebouw nog heel wat andere functies gekend zoals bvb. burcht van de markgraaf (de oorspronkelijke functie) en gevangenis van waaruit de ter dood veroordeelden hun laatste tocht naar de Grote Markt aanvatten.
Het Steen versie x.0
Foto: Opera Amsterdam en Studio Louter
Binnenkort krijgt het gebouw, dat nu grotendeels leegstaat, een heel nieuwe functie en wordt het uitgebouwd tot een ware toegangspoort naar de stad.
Er zal een gratis toegankelijk gedeelte ingericht worden, waar de toerist alle mogelijke informatie over de stad kan bekomen, en een betalend gedeelte waarin hij alvast grondiger kennis kan maken met wat de stad zoal te bieden heeft op cultureel, maar ook op culinair en sportief vlak.
‘Old meets new’
In het projectr zal druk gebruik gemaakt worden van de allernieuwste technologieën. Zo zullen er heel wat projecties op muren, plafond en zelfs vloer. Door een historisch venster zal je bvb. naar de stad in de Middeleeuwen kunnen kijken, maar uiteraard is er ook aandacht voor de stad van nu, met o.m. het shoppingaanbod en het uitgebreide gastronomische panorama dat de stad te bieden heeft.
Je zal nog wel even geduld moeten oefenen: de werken starten volgend jaar en het vernieuwde Steen zal zijn deuren open kunnen werpen in 2020.
Rond 1200 vormde de Suikerrui de zuidelijke grens van de stad, maar al gauw begon de stad uit te breiden en behield de Suikerrui nog wel haar functie als binnenhaven. Straatnamen die eindigen op rui, vliet, vest of brug wijzen alle op de aanwezigheid van water in vroeger tijden. Jammer genoeg zijn al die waterpartijen uit de stad verwijderd, of beter: aan het oog onttrokken, want ondergronds is het hele grachtensysteem blijven bestaan.
Ruihuis
Bron: cdn.verkeersbureaus.info
Via het Ruihuis kan je die ondergrondse stad vandaag opnieuw ontdekken: samen met een gids wandel je van de buurt van de Grote Markt naar de Keistraat, vlak bij de Schelde en het Schipperskwartier. Je krijgt laarzen en een overall en een rugzak om je schoenen en mantel in op te bergen. Aan het eindpunt geef je de laarzen, overall en rugzak af en je kan verder de stad verkennen.
Zo’n wandeling door de Antwerpse onderwereld geeft je vast een heel nieuwe kijk op de stad.
Diva
Het voormalige politiecommissariaat staat momenteel nog in de steigers. Later dit jaar opent daar een heel nieuw belevingsmuseum, volledig gewijd aan zilver en diamant. De collectie bouwt voort op de collecties van het voormalige museum Sterckshof en van het voormalige Diamantmuseum, maar het geheel wordt meer dan zomaar een museum, met demonstraties, interactieve displays e.d.m. Ongetwijfeld wordt Diva een zoveelste reden om de stad te komen bezoeken.
Hanzahuis
Bron: retroscoop.com
Het huis op de hoek van de Suikerrui en de Jordaenskaai is gebouwd in opdracht van een Duits bankier Mallinckrot en ontworpen door Joseph Hertogs, die heel wat gebouwen getekend heeft voor leden van de Duitse kolonie. De beelden die de gevel sieren zijn van de hand van Jef Lambeaux, de maker van de Brabofontein op de Grote Markt.
Sinds enkele jaren is de stadsfeestzaal, in het midden van de Meir, opnieuw tot leven gekomen. Niet meer als een feestzaal, maar als een winkelcentrum: winkelen in het kwadraat dus met zijn ligging in het midden van de belangrijkste shoppingstraat van de stad.
De feestzaal is in 1908 gebouwd naar plannen van Alexis Van Mechelen, die inspiratie zocht en vond in de klassieke architectuur, maar er nog heel wat andere elementen bijvoegde. Een typisch voorbeeld van de eclectische stijl van het fin-de-siècle. De monumentale façade bevindt zich net waar de Meir een knik maakt, en Van Mechelen maakte van dit nadeel een voordeel: hij ontwierp een concave façade, zodat de Stadsfeestzaal altijd onmiddellijk de aandacht trekt, of je op weg bent naar de trein in het Centraal Station, of de Meir afflaneert richting historisch centrum.
In de gevel gebruikte Van Mechelen zowel lichtkleurige zandsteen als donkerder kalksteen. Opvallend is vooral de centrale toegant, rijk gedecoreerd in een meer barokke stijl en bekroond met een vergulde nis. Er gaan veel verhalen de ronde over wat de ontwerpers in de nis hebben willen plaatsen en waarom de nis toch leeg gebleven is. Een bevredigend antwoord heb ik echter nog nergens gehoord.
In het eerste deel van haar bestaan was de Feestzaal gastvrouw voor een heel aantal evenementen. Het eerste autosalon vond hier plaats. In de jaren ’50 en ’60 verdrongen zich de kijklustigen op het Radio en TV-salon. Jaarlijks zakten honderdduizenden af naar de Feestzaal voor de Boekenbeurs. Het Bal van de Burgemeester vond er plaats en Sint-Niklaas begroette er de Antwerpse jeugd. En dat zijn nog maar de belangrijkste.
Het noodlot slaat toe
In 2000 vond rond Kerstmis een geschenkenbeurs plaats. Standhouders hadden hun kraampjes opgesteld in de grote ruimt. Waarschijnlijk heeft ’s nachts een van de kraampjes een kortsluiting veroorzaakt, in ieder geval: de hele constructie, op de voorgevel na, ging eraan. Gelukkig vielen er geen slachtoffers.
Na enkele jaren opende de Stadsfeestzaal opnieuw de deuren, in al haar pracht en praal. Alleen, nu gaan we er niet meer voor het Bal van de Burgemeester, maar is de ruimte uitgebouwd tot wellicht de chiqueste winkelpromenade van de stad.
Je kan de Stadfeestzaal virtueel bezoeken op de Interbuild-site.
Duitse handelaars hebben een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van Antwerpen in de 19de en begin 20ste eeuw. Een van de namen die bij oudere Antwerpenaars nog steeds een belletje doet rinkelen is Leonard Tietz. Waar zich nu “A l’Innovation” bevindt, ter hoogte van het standbeeld van Antoon Van Dyck aan de Meir, opende Leonard Tietz begin vorige eeuw zijn Grands Magasins.
De winkel van Tietz aan de Meir
Zoals de naam al laat vermoeden inspireerde hij zijn winkel op de grote Parijse supermarkten van het eind van de 19de eeuw. Een van de producten waar hij naam mee maakte was trouwens een strohoed, zoals die indertijd gedragen werd o.m. door Maurice Chevalier. Die hoeden werden in Antwerpen lang een ‘Tietz’ genoemd.
De rijk versierde gevels, die het publiek alvast moeten voorbereiden op de luxe die hen binnen wacht, zijn een ontwerp van Joseph Hertoghs, zowat de huisarchitect van de Duitse kolonie.
Na WO I kwamen Tietz en andere Duitse handelaars onder vuur te liggen in het anti-Duitse klimaat van die tijd en de winkels werden aangeslagen. Winkels, want Tietz had ondertussen o.m. ook al in Brussel een zaak geopend aan de Nieuwstraat. Beide zaken werden openbaar verkocht en aangekocht door de familie Bernheim, afkomstig uit de Elzas, die ondertussen de keten “A l’Innovation” had opgestart.
Sinds kort is de gevel gerestaureerd naar zijn oorspronkelijke toestand en zijn enkele minder geslaagde verbouwingen uit de jaren ’60 en ’70 verdwenen. Een project dat ruim 4 miljoen euro gekost heeft, maar de moeite overwaard blijkt.
Het beeld dat Pas maakte van Marnix Gysen. Foto Carlo Van Sant.
Wilfried Pas (1940-2017) is op zaterdag 13 mei onverwacht overleden. Pas studeerde beeldhouwen aan de Antwerpse Academie en na voltooiing van zijn studies vestigde hij zich in de stad.
Adriaan Raemdonck van De Zwarte Panter introduceerde Pas in 1973. In die jaren trok Pas vaak op met Fred Bervoets, een andere vaste klant in de galerij. Wilfried Pas zal vooral herinnerd worden al de man die zijn tijdgenoten-kunstenaars op een prachtige, levendige manier in brons kon gieten: schrijvers als Marnix Gysen [Maarschalk Gérardstraat], Willem Elsschot [Mechelse Plein] en Paul van Ostayen [Minderbroedersrui], de acteur Julien Schoenaerts [Kerkstraat], zelfs koning Boudewijn [Thonetlaan Linkeroever] zijn alle van zijn hand.
Trouwens, ook zijn broer, koning Albert II, is door Wilfried Pas treffend in brons uitgebeeld.
To make your visit to this website as smooth as possible we use cookies. The cookies are used for statistical reasons and do not store any personal data. If you do not wish to use cookies. You can indicate this by clicking on the No button.
