Stadsfolklore dl. 1
De eerste maandag na (de zondag na) Driekoningen is een speciale dag in Antwerpen. We vieren dan Verloren Maandag en in de cafés krijg je die dag worstenbrood en appelbollen aangeboden. De oorsprong van het feest is al oud, maar wat nu juist de oorsprong is, daar bestaat twijfel over.
Sommigen zoeken de verklaring in het feit dat de zondag voor Verloren Maandag de dag was waarop de nieuwe stadsambtenaren beëdigd werden. Dat ging gepaard met feestelijkheden, en de dag daarop nam iedereen vrij, waardoor het een verloren maandag werd. Een variant hierop zegt dat de gilden hun feest hielden op die dag. De gildeleden werden uitgestuurd om overal in naam van de deken Nieuwjaar te gaan wensen, en natuurlijk passeerde men dan wel eens een keer een herberg. Om de gasten wat langer binnen te houden en hen aan te zetten nog wat meer te drinken, gaven de herbergiers hen een warme, zoutige combinatie van brood en (goedkope) worst.
Meer specifiek voor Antwerpen zegt men ook dat de havenarbeiders op deze dag van de natiebazen gratis eten en drinken aangeboden kregen. Natuurlijk dat de bazen iets kozen dat de honger snel stilde en niet te duur was, en zo werd het worstenbrood uitgevonden.
Een laatste theorie zegt dat worstenbrood uitgevonden is door de slagers. Die hadden na de feestdagen meestal heel wat vlees over. Om niets te laten verloren gaan verwerkte men dat vlees in worsten, en om te verbergen dat het allemaal niet zo heel vers meer was, werd die worst verpakt in en jasje van brood.
Vandaag kan je worstenbrood het hele jaar door verkrijgen bij de bakker, maar op Verloren Maandag puilen de bakkervitrines in ieder geval allemaal uit van de worstenbroden en de appelbollen.
Als je in een Antwerps café binnenstapt op Verloren Maandag, wees dan niet verbaasd als je een worstenbroodje aangeboden krijgt, maar geniet er met volle teugen van. Schol!