Hoewel een aantal historische kerken ondertussen helemaal verdwenen zijn, o.m. de burchtkerk, toegewijd aan St-Walburgis en de kerk van het imposante St-Michielsklooster dat zich ter hoogte van de huidige Kloosterstraat bevond), beschikt Antwerpen nog altijd over niet minder dan 5 kerken met een uitzonderlijk rijk verleden.

De belangrijkste is natuurlijk de kathedraal, de Onze-Lieve-Vrouwekerk, gesitueerd tussen de Grote Markt en de Groenplaats. Wist je trouwens dat de Groenplaats heel lang een kerkhof geweest is dat toebehoorde aan de kerk? Dit gotische meesterwerk is vooral bekend omwille van de 4 Rubensschilderijen die zich in de kerk bevinden. En terwijl de restauratiewerken aan het Museum voor Schone Kunsten aan de gang zijn, hangen in de kathedraal ook nog andere werken uit de collectie van het museum die oorspronkelijk in de kerk hun plaats vonden. Op die manier is een bezoek aan de kathedraal tegelijkertijd een museumbezoek geworden.

De jongste van de historische kerken is de jezuïetenkerk gewijd aan de heilige Carolus Borromeus. De façade is een prachtvoorbeeld van barok, maar als je barok helemaal wil voelen moet je in de kerk gaan en vooral eens een blik werpen in de Houtappelkapel (rechts als je naar het hoofdaltaar toestaat). Ook deze kerk is gelinkt aan de figuur van Rubens. Het is meer dan waarschijnlijk dat Rubens meegewerkt heeft aan het ontwerp van zowel de voorgevel als de toren. Oorspronkelijk waren de plafonds van de zijbeuken versierd met beschilderingen van de hand van Rubens, maar door een brand in 1718 zijn die kunstwerken allemaal verdwenen. Rubens schilderde ook twee doeken voor het hoofdaltaar, maar als je die wil zien moet je nu naar Wenen reizen. Maria-Theresia heeft ze indertijd ‘aangekocht’.
Wat deze kerk echt uniek maakt is het feit dat het schilderij boven het hoofdaltaar veranderd kan worden. Het originele takelmechanisme dat hiervoor zorgt is nog altijd intact en vier maal per jaar wordt het nog gebruikt. Deze schilderijenwissel is een echte trekpleister geworden.

Een andere kerk die met Rubens verbonden is is de St-Jacobskerk aan de gelijknamige markt. De inkom bevindt zich aan de zuidzijde bij de Lange Nieuwstraat. Rubens ligt in deze kerk begraven onder een schilderij dat hij zelf daartoe heeft gekozen. In de kerk vind je ook een indrukwekkend barokaltaar en een orgel waarop de jonge Mozart een concert speelde toen hij, samen met zijn zusje en zijn vader, de stad bezocht.

Aan de Veemarkt vind je de toegang tot de St-Pauluskerk, eertijds de kerk van de dominicanen, wat je duidelijk kan aflezen in het beeldhouwwerk boven de toegangspoort. In de kerk vind je schilderijen van alle grote meesters uit de Antwerpse barok (Rubens, Van Dijck, Jordaens, …) maar minstens even fascinerend is de kalvarieberg die opgesteld staat in een binnentuintje dat tot de kerk behoort.

En dan ten slotte St-Andries, in de ‘parochie van miserie’, met inkom langs de Waaistraat. Hier vind je wat ongetwijfeld beschouwd kan worden als de mooiste preekstoel ter wereld.