Een begijn is een vrouw die, samen met gelijkgezinde vrouwen zich een beetje heeft afgesloten van de wereld, in een begijnhof. Net als een non heeft ze een gelofte van armoede, gehoorzaamheid en kuisheid afgelegd. In tegenstelling tot een non, geldt het maar een tijdelijke gelofte. Ze kan altijd op haar gelofte terugkomen en het begijnhof verlaten.

Geschiedenis

De eerste begijnen kwamen er in de periode van de Kruistochten. Door de vele oorlogen in Europa en door de Kruisvaarten was er een overschot aan vrouwen. Voor velen werd het onmogelijk een geschikte huwelijkspartij te vinden. Vaak konden ze ook de grote bruidschat niet opbrengen die nodig was om in een klooster in te treden. Dus besloten ze maar samen te gaan leven en door het uitvoeren van allerlei taken in hun levensonderhoud te voorzien.

Die taken waren: wassen, verplegen, les geven, kantwerk enz. Aanvankelijk bekeken de authoriteiten hen een beetje argwanend, bang dat een nieuwe ketterij zou ontstaan. Stilaan groeide het vertrouwen, vooral toen de begijnen een monnik, meestal een franciscaan of een dominicaan toegevoegd kregen als zieleherder en geestelijk leider.

In de 20ste eeuw daalde het aantal begijnen drastisch. Vandaag zijn er geen begijntjes meer over. Tenminste niet in onze streken. In een aantal Duitse steden zoals Hamburg, zijn opnieuw begijnhoven ontstaan, al moet gezegd dat er belangrijke verschillen zijn. Het religieuze aspect is veel minder belangrijk geworden, als het al aanwezig is, en de begijnen leven ook niet meer in een hiërarchisch geordend geheel.

De verspreiding

Vrijwel elke stad in de Nederlanden had een begijnhof. Sommige steden hadden er meer dan een. In de hoogtijdagen bestond een begijnhof vaak uit 150 of meer vrouwen. Dat was moeilijk te beheren, en als er nieuwe begijntjes bijkwamen besloot men al snel een nieuw begijnhof op te richten.

In 1998 kwamen 13 Vlaamse begijnhoven op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het Antwerpse begijnhof kwam niet op de lijst terecht omdat het zicht vanuit het begijnhof bezoedeld wordt door de achtermuren van de appartementsblokken die in de jaren ’60 gebouwd werden langs de Italiëlei.

Toch moet het gezegd: het begijnhof met zijn binnentuin is een oase van rust in de drukke omgeving van de Studentenwijk. De Stadscampus en de Ossenmarkt met zijn talrijk cafeetjes liggen om de hoek. Als je het begijnhof bezoekt, respecteer dan de stilte.

Meer informatie over de Vlaamse begijnhoven kan je hier vinden.